απόσπασμα από το άρθρο του Κωνσταντίνου Ayuverda Μπλιώνη

Οι ενδοκρινείς αδένες παράγουν χημικές ουσίες, που ονομάζονται ορμόνες και τις διοχετεύουν στην κυκλοφορία για να φθάσουν στα κύτταρα - στόχους όπου θα εκδηλωθεί η βιολογική τους δράση.

Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν 7 ενδοκρινείς αδένες:

1 . Η επίφυση
Βρίσκεται μέσα στο κρανίο και παράγει τη μελατονίνη που ρυθμίζει τον ύπνο σε σχέση με την εναλλαγή νύχτας - μέρας.

2 . Η υπόφυση (AjnaChakra, 6^ο τσάκρα ή 3^ο μάτι, είναι ο κύριος, ο ανώτερος αδένας του σώματος που διευθύνει και ελέγχει τη λειτουργία άλλων αδένων, όπως του θυρεοειδούς, των επινεφριδίων, των ωοθηκών και των όρχεων και επηρεάζει πολλές λειτουργίες του σώματος.
Έχει το μέγεθος μπιζελιού και βρίσκεται μέσα στο κρανίο, κάτω από τον εγκέφαλο (σταυρός)
Αποτελείται από πολλά είδη κυττάρων, καθένα από τα οποία παράγει διαφορετικές ορμόνες. Κάθε μία από αυτές τις ορμόνες ελέγχει τη λειτουργία άλλων αδένων ή οργάνων στο σώμα.
Είναι ένας πολύ σημαντικός αδένας που βρίσκεται στη βάση του κρανίου κάτω από τον εγκέφαλο.
Παράγει πολλές διαφορετικές κατηγορίες ορμονών που ρυθμίζουν πολλές λειτουργίες του σώματος (ο πιο βασικός αδένας που ανοίγει και δουλεύει μόνο με ηλιοφαγία και yoga-διαλογισμό):

Αυξητική ορμόνη (GH) 
HGH δρα σε πολλά σημεία του σώματος, αλλά κυρίως στα οστά και στους μυς.
Στους ενήλικες είναι σημαντική ορμόνη για τις καύσεις και τη αποθήκευση της ενέργειας, για την ευεξία και την ποιότητα ζωής, για την μυϊκή δύναμη και την αντοχή των οστών.
Στα παιδιά η αυξητική ορμόνη είναι απαραίτητη για φυσιολογική ανάπτυξη, για δύναμη στους μυς και στα οστά, για την σωστή κατανομή του λίπους στο σώμα, για τη ρύθμιση των επιπέδων της γλυκόζης (σακχάρου) και των λιπιδίων (λίπους) στο σώμα.

Θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH)
Κάνει το θυρεοειδή να παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες, την Τ4 και την Τ3.

Φλοιοεπινεφριδιοτρόπος ορμόνη (ACTH)
Κάνει τα επινεφρίδια να παράγουν κορτιζόλη.

Διεγερτική ορμόνη του ωοθυλακίου (FSH) και η ωχρινοποιητική ορμόνη (LH)
Κάνουν τους όρχεις να παράγουν τεστοστερόνη και σπέρμα και τις ωοθήκες να παράγουν οιστρογόνα, προγεστερόνη και ωάρια. Ελέγχουν την αναπαραγωγή.

Προλακτίνη (PRL)
Κάνει τους μαστούς να παράγουν γάλα για το θηλασμό του νεογέννητου. Η προλακτίνη επηρεάζει και τα επίπεδα στο αίμα της τεστοστερόνης και των οιστρογόνων.

Αντιδιουρητική ορμόνη (ADH)
Ελέγχει την ποσότητα των ούρων που αποβάλλουν τα νεφρά.

Ωκυτοκίνη
Ελέγχει τις συσπάσεις τις μήτρας στον τοκετό.

3 . Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στο λαιμό, κάτω από το λάρυγγα (το «μήλο του Αδάμ») και παράγει τρεις ορμόνες, τη θυροξίνη (Τ4), την τριιωδοθυρονίνη (Τ3) και την καλσιτονίνη (CT). Η Τ4 και η Τ3 ρυθμίζουν το μεταβολισμό, δηλ, πως το σώμα χρησιμοποιεί και αποθηκεύει την ενέργεια. Οι ορμόνες του θυρεοειδούς βοηθούν να αναπτυχθούν σωστά ο εγκέφαλος και το νευρικό σύστημα του εμβρύου κατά την εγκυμοσύνη. Το πόσο καλά δουλεύει ο θυρεοειδής ελέγχεται από την υπόφυση (AjnaChakra) η οποία παράγει τη θυρεοειδοτρόπο ορμόνη (την TSH). HTSH κάνει το θυρεοειδή να παράγει την Τ4 και την Τ3.

4 . Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι τέσσερις πολύ μικροί αδένες (μέγεθος φακής) που βρίσκονται στο λαιμό πίσω και κάτω από το θυρεοειδή (σχεδόν κολλημένοι στο θυρεοειδή) και παράγουν μια ορμόνη, την παραθορμόνη (PTH). Η PTH κρατάει φυσιολογικά τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, ώστε να μπορεί δράσει σωστά στο σώμα. Όταν τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα χαμηλώνουν, η PTH τα επαναφέρει στα φυσιολογικά όρια μετακινώντας ασβέστιο από τα οστά, τα νεφρά, το έντερο και στο αίμα.

5 . Το πάγκρεας που παράγει την ινσουλίνη, τη γλυκαγόνη και τη σωματοστατίνη.

6 . Τα επινεφρίδια είναι δύο μικροί αδένες (μέγεθος δαμάσκηνου) που βρίσκονται στην κοιλιά, πάνω από τα νεφρά. Το εξωτερικό στρώμα των επινεφριδίων (ο φλοιός) παράγει τρεις κατηγορίες ορμονών:
Κορτιζόλη (ένα γλυκοκορτικοειδές)
Βοηθάει το σώμα σας να προσαρμόζεται και να ανταποκρίνεται στο στρες, τις ασθένειες (ελέγχει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού) και τους τραυματισμούς. Είναι σημαντική ορμόνη για τη λειτουργία της καρδιάς, των αγγείων, για την παραγωγή και την καύση των υδατανθράκων, του λίπους και των πρωτεϊνών. Ρυθμίζει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και την αρτηριακή πίεση.
Αλδοστερόνη (ένα αλατοκορτικοειδές)
Βοηθάει το σώμα να κρατάει την ισορροπία ανάμεσα στο αλάτι και στο νερό. Ρυθμίζει τον όγκο του αίματος και την αρτηριακή πίεση.

Επινεφριδιακά ανδρογόνα (η θειική δευδροεπιανδροστερόνη ή DHEA-S, η Δ4-ανδροστενδιόνη, η υδρόξυ προγεστερόνη). Είναι αδύναμες ανδρικές ορμόνες που βρίσκονται και στη γυναίκα. Ρυθμίζουν την εμφάνιση και ανάπτυξη τριχών στις μασχάλες και στο εφηβαίο (τριγωνική περιοχή πάνω από τα γεννητικά όργανα) στις γυναίκες.
Το εσωτερικό μέρος των επινεφριδίων (μυελός) παράγει την αδρεναλίνη κυρίως (ορμόνη που βοηθάει το σώμα να απαντάει στο στρες ρυθμίζοντας τη λειτουργία της καρδιάς, των αγγείων και της αρτηριακής πίεσης) και τη νοραδρεναλίνη.

7 . Οι ωοθήκες παράγουν τις γυναικείες ορμόνες: τα οιστρογόνα (η οιστραδιόλη) και την προγεστερόνη. Επίσης, παράγουν και απελευθερώνουν ένα ωάριο κάθε μήνα. Η παραγωγή των οιστρογόνων, της προγεστερόνης και η ωορρηξία ελέγχονται από δύο ορμόνες, την LH και την FSH, που παράγονται από την υπόφυση (πάλι εδώ το 6ο τσάκρα)

8 . Οι όρχεις παράγουν την τεστοστερόνη που είναι η πιο σημαντική ορμόνη του άνδρα. Επίσης, παράγουν το σπέρμα. Η τεστοστερόνη καθορίζει τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του ανδρικού φύλου, καθορίζει και διατηρεί τη σεξουαλική επιθυμία και την ικανότητα στύσης του άνδρα, την παραγωγή σπέρματος, την τριχοφυία του σώματος, τη μυϊκή ισχύ και την ανάπτυξη των οστών. Η παραγωγή της ελέγχεται από δύο ορμόνες, την LH και την FSH, που παράγονται από την υπόφυση.

Ορμόνες παράγονται και από άλλα όργανα και ιστούς, όπως ο υποθάλαμος (μικρή περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει τη λειτουργία της υπόφυσης), τα νεφρά (που παράγουν τη βιταμίνη D και τη ρενίνη), το λίπος, το έντερο, το στομάχι, ο πλακούντας, το συκώτι, η καρδιά και άλλοι ιστοί. Ορμόνες παράγονται και από καλοήθεις και κακοήθεις όγκους.