Ωκυτοκίνη & Κορτιζόλη
Οι ορμόνες της αφοβίας, της φιλίας, της αγκαλιάς, του φόβου, της επιθετικότητας, της κατάθλιψης
Οι άνθρωποι έχουν δύο θεμελιώδεις συγκινήσεις: το θάρρος (αφοβία) και το φόβο.
Όπως και άλλοι οργανισμοί, έχουν συνήθως μια από τις δύο ακόλουθες ορμονικές απαντήσεις στα ερεθίσματα:
Τα απειλητικά ερεθίσματα προκαλούν μια αύξηση της αδρεναλίνης και της κορτιζόλης.
Τα καθησυχαστικά ερεθίσματα προκαλούν μια αύξηση της ωκυτοκίνης.
Μια άμεση απειλή προκαλεί την απάντηση πάλη - ή - φυγή που συνδέεται με την αδρεναλίνη. Η αδρεναλίνη επιταχύνει τον καρδιακό ρυθμό, την αναπνοή, ενεργοποιεί τους μυς και προωθεί την υπερ-επαγρύπνηση.
Η συνεχής πίεση (περισσότερο από 15 λεπτά) αυξάνει μια άλλη ορμόνη, την κορτιζόλη. Η κορτιζόλη, μας κάνει κι αυτή υπερ-άγρυπνους, αλλά οι λειτουργίες της είναι αρκετά διαφορετικές από την προσωρινή εκτίναξη της αδρεναλίνης με σκοπό να μας απομακρύνει από τον κίνδυνο, και συχνά δυσμενείς.
Σε τέτοιες καταστάσεις συνεχούς πίεσης η κορτιζόλη παραμένει σε υψηλά επίπεδα, προκαλεί εθισμό εξουθενώνοντας τα επινεφρίδια, και αρχίζει να αποσυνθέτει σταδιακά οστά και μυς για να θρέψει το επικοινωνιακό-νευρικό σύστημα και τα ζωτικής σημασίας εσωτερικά όργανα. Μια άλλη παρενέργεια είναι ότι μας κάνει πεινασμένους, αναγκάζοντάς μας να ψάχνουμε για πολυθερμιδικά τρόφιμα.
Σήμερα οι μεγαλύτεροι παράγοντες διαρκούς άγχους τής πλειονότητας των ανθρώπων είναι αντικοινωνικές πιέσεις από επιθετικά, ήδη εξαντλημένα άτομα. Αντιμετωπίζουμε τις απειλές υπό μορφή πιθανής απώλειας εργασίας, πίεσης να αντέξουμε στο κυκλοφοριακό, το θόρυβο, τα τρομολαγνικά ΜΜΕ, τις δυσαρμονικές σχέσεις κ.λπ.
Ο οργανισμός μας έχει δυο επιλογές: αναζήτηση στοργής ή περισσότερη κορτιζόλη. Η κορτιζόλη είναι πολύ «σκληρή» στους ανθρώπους, έτσι όλες αυτές οι απειλές γίνονται ακόμα πιο επικίνδυνες...
Ευτυχώς έχουμε έναν ενσωματωμένο μηχανισμό για τις πιέσεις, που αποτελεί τη βάση της εναλλακτικής απάντησής μας στα ερεθίσματα, μιαν άλλη ορμόνη, την ωκυτοκίνη.
Εκτός από τη λειτουργία της στη δημιουργία τρυφερών σχέσεων, τον τοκετό και τη γαλακτοπαραγωγή, η ωκυτοκίνη αντιμετωπίζει τις συνέπειες της κορτιζόλης.
Αυτή η αντιαγχωτική επίδραση της ωκυτοκίνης είναι μια πρόσφατη ανακάλυψη, και πολύ συναρπαστική, επειδή δείχνει το δρόμο για καλύτερη υγεία με εξ ολοκλήρου φυσικά, ατοξικά μέσα.
Ωκυτοκίνη: αφοβία, ευτυχία, γενναιοδωρία
Αντιαγχωτική ορμόνηΦέρνει ηρεμίαΕλαττώνει τους εθισμούς & το σύνδρομο στέρησηςΑυξάνει την ερωτική δεκτικότηταΑισιοδοξίαΔιευκολύνει την εκμάθησηΕπισκευάζει, θεραπεύει και αποκαθιστάΕπιταχύνει τη θεραπεία των τραυμάτωνΕλαττώνει την αίσθηση του πόνουΧαμηλώνει την πίεση του αίματος, προστατεύει από τις καρδιακές παθήσειςΜας βοηθά πάντα να είμαστε θαρραλέοι
Κορτιζόλη: φόβος εθισμός, αυτo-καταστροφή
ΕπιθετικότηταΔιέγερση, ανησυχία, καταπίεσηΕνεργοποιεί τους εθισμούςΚαταστέλλει την ερωτική διάθεσηΣυνδεμένη με την κατάθλιψηΤοξική στα εγκεφαλικά κύτταραΑποσυνθέτει τους μυς, τα κόκαλα και τις αρθρώσειςΑποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημαΑυξάνει τον πόνοΦράζει τις αρτηρίες, συμβάλλει στις καρδιακές παθήσεις και την υψηλή πίεση αίματοςΠαχυσαρκία, διαβήτης, οστεοπόρωση
Σχεδόν όλα τα αρνητικά αποτελέσματα των πίεσεων στο σώμα και το μυαλό συσχετίζονται με τα ανυψωμένα επίπεδα κορτιζόλης.
Αυτά περιλαμβάνουν: χρόνια ανησυχία και κατάθλιψη, συναισθηματική υπερ-αντίδραση, αρνητικότητα, αύξηση βάρους, καρδιακές παθήσεις, υψηλή πίεση αίματος και αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό.
Πολυάριθμες δραστηριότητες παράγουν ωκυτοκίνη: άσκηση, περισυλλογή, μασάζ, η φροντίδα κατοικίδιων, η συνεργασία με μια ομάδα αλληλοβοήθειας κ.ο.κ. Ακόμα μια από τις σημαντικότερες λεωφόρους για τη μείωση των πιέσεων και την αύξηση των επίπεδων ωκυτοκίνης βρίσκεται στις ήρεμες στενές σχέσεις μας. Στο βιβλίο του «Αγάπη & Επιβίωση», ο δρ Dean Ornish επισημαίνει ότι η αγάπη και η φιλικότητα είναι τόσο ισχυροί παράγοντες της υγείας, ώστε αν παράγονταν με μορφή χαπιών, οι γιατροί που δεν θα τα συνιστούσαν στους ασθενείς, θα ήταν ένοχοι κακής πρακτικής.
Μπορεί να αναρωτηθεί κανείς γιατί να μην μπορούμε να πάρουμε χάπια αυτής της χρήσιμης ορμόνης, της ωκυτοκίνης. Δυστυχώς, η ωκυτοκίνη δεν διασχίζει το φράγμα αίματος - εγκεφάλου. Πρέπει να την παράγουμε φυσικά στον εγκέφαλο για να βελτιώσουμε την προοπτική μας στη ζωή (ή να την εγχύσουμε με μεγάλη ακρίβεια σε μια μικροσκοπική περιοχή του εγκεφάλου με ειδικό εξοπλισμό, πράγμα όχι ιδιαίτερα πρακτικό).
Η ωκυτοκίνη θα μπορούσε να ονομαστεί «ορμόνη τής φιλίας» και «ορμόνη τής αγκαλιάς». Την παράγουμε φυσικά όταν αγαπάμε, αγαπιόμαστε, ανατρέφουμε, προσφέρουμε με αυταπάρνηση ή έχουμε στοργική επικοινωνία. Η ωκυτοκίνη δεν είναι σε καμία περίπτωση η νευροχημική ουσία πίσω από επιθετικότητα («μήνιν», μένος, μανία) ούτε πισω απο σεξουαλική βία, που είναι αντίθετη προς την ερωτική ανταπόκριση.
Όταν επιλέγουμε να κάνουμε έρωτα αποφεύγοντας τις αγχωτικές εναλλαγές εντάσεων με το συνοδευτικό θυμό τους, τη δυσαρέσκεια και την αποθάρρυνση, και ερωτοτροπώντας ανιδιοτελώς, στοργικά και ισορροπημένα, μπορούμε να βελτιώσουμε πολύ την υγεία και την ευημερία μας. Αυτή η αλλαγή ίσως χρειαστεί χρόνο και τα αποτελέσματα έρχονται σταδιακά. Αλλά η αρμονική συνύπαρξη θα οδηγήσει σε μεγάλες βελτιώσεις σε εκπληκτικά σύντομο χρονικό διάστημα.
Δεν θα μπορούσαμε να αγαπάμε και να ερωτευόμαστε χωρίς ωκυτοκίνη. Δε θα φοβόμασταν χωρίς κορτιζόλη. Αυτές οι διαφορετικές ορμόνες παράγουν αυτές τις αντίθετες συγκινήσεις, ακριβώς όπως η αγάπη και ο φόβος προκαλούν την παραγωγή αυτών των αντίστοιχων ορμονών. Με άλλα λόγια, αυτές οι ορμόνες και η συμπεριφορά λειτουργούν κυκλικά. Αυτό σημαίνει ότι με γνώση, θέληση και επαρκή ξεκούραση μπορούμε συνειδητά να κατευθύνουμε τη συμπεριφορά μας για να παράγουμε τις ευεργετικές ορμόνες.
Η ωκυτοκίνη είναι μια μοναδική νευροχημική ουσία: όσο περισσότερη ωκυτοκίνη παράγουμε, τόσο περισσότερο το σώμα και το μυαλό μας ανταποκρίνονται σε αυτή. Τα νευρικά κύτταρα αυξάνουν τους υποδοχείς ωκυτοκίνης, καθιστώντας τους πιο ευαίσθητους στα αποτελέσματά της. Γίνεται όλο και ευκολότερο να είσαι στοργικός. Η ωκυτοκίνη είναι η νευροχημική βάση στην παροιμία «όσο περισσότερο δίνετε, τόσο περισσότερο παίρνετε». Η αφοβία, η αγάπη τείνει να αναπαράγει περισσότερη αφοβία και αγάπη, και ο φόβος τείνει να αναπαράγει περισσότερο φόβο. Εξαρτάται από μας και την αλληλοβοήθεια που δείχνουμε μεταξύ μας.
Πηγή: αποσπάσματα από
Διαλογισμός
Αφυπνίζοντας τη διαλογιστική κατάσταση
Μούντρα
Φέρτε το δεξί χέρι στο ύψος του ώμου, ο πήχης παράλληλος με τη σπονδυλική στήλη. Κλείστε το χέρι σε μια σταθερή γροθιά με τον αντίχειρα πάνω από τα άλλα δάκτυλα και την παλάμη στραμμένη προς τα εμπρός.
Το αριστερό χέρι στο ύψος του ώμου, τα δάκτυλα ενωμένα και τεντωμένα, η παλάμη στραμμένη προς τα επάνω και παράλληλη με το έδαφος και ο πήχης παράλληλος με τη σπονδυλική στήλη. Διατηρείστε την πλαάμη σας σταθερή και επίπεδη.
Μάτια
Κοιτάζουν την άκρη της μύτης
Αναπνοή
Εισπνεύστε βαθιά, μακριά και αργά από τη μύτη. Κατόπιν εκπνεύστε αδειάζοντας τελείως τους πνεύμονες με τον ίδιο συνειδητό και ελεγχόμενο τρόπο. Όταν οι πνεύμονες είναι τελείως άδειοι κρατήστε την αναπνοή όσο περισσότερο μπορείτε χωρίς όμως να υπερβείτε τα όριά σας. Όταν χρειαστείτε, εισπνεύστε ξανά και επαναλάβετε συνειδητά ολόκληρη τη διαδικασία. Δεν πρέπει να αισθάνεστε ότι πνίγεστε! Συνεχίστε να αναπνέετε με αυτόν τον τρόπο. Εισπνοή βαθιά, πλήρης εκπνοή και κράτημα όσο το δυνατόν περισσότερο.
Διάρκεια
Μέχρι 11 λεπτά. Αν το διάστημα αυτό είναι μεγάλο, ξεκινήστε με 3 – 5 λεπτά και αυξήστε το σταδιακά. Το μέγιστο είναι 30 λεπτά.
Για να ολοκληρώσετε
Εισπνεύστε και εκπνεύστε γρήγορα δύο φορές (2 δευτερόλεπτα εισπνοή, 2 δευτερόλεπτα εκπνοή) και μετά εισπνεύστε, κρατήστε την αναπνοή για 10 δευτερόλεπτα, τεντώστε τα χέρια στην ανάταση και σφίξτε το σώμα. Εκπνεύστε και χαλαρώστε.
Μετάφραση: Basantpal K.
απόσπασμα από το βιβλίο Prana Pranee Pranayam
Tο περιεχόμενο του άρθρου δεν υποκαθιστά την ιατρική συμβουλή. Οι πληροφορίες που δίνονται βασίζονται στη γιόγκικη και ενεργειακή προσέγγιση. Αν έχετε σοβαρό πρόβληα υγείας θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.