Σύμφωνα με μία θεωρία (που δεν ξέρω αν είναι αληθινή) η δυτική ιατρική αναπτύχθηκε μελετώντας πτώματα, ενώ για τον ανατολικό κόσμο ο τεμαχισμός των νεκρών ήταν κάτι μη αποδεκτό. Σαν αποτέλεσμα, η δυτική ιατρική δεν αναγνωρίζει την έννοια της ζωτικής ενέργειας στο σώμα, ενώ η ανατολική ανέπτυξε πιο εκλεπτυσμένες ιδέες για τη ροή της ανθρώπινης ενέργειας, μελετώντας ζωντανές ανθρώπινες υπάρξεις.  

Είτε αυτό είναι αληθινό, είτε όχι, ένα πράγμα είναι βέβαιο: οι γιόγκις κατανόησαν τον κόσμο μέσα από την προσωπική τους παρατήρηση και πειραματισμό και η ροή της πράνα (της ζωτικής ενέργειας) ήταν γι’ αυτούς ύψιστης σημασίας.

Σύμφωνα με τη γιόγκικη παράδοση υπάρχουν πέντε μεγάλα ρεύματα ζωτικής ενέργειας που διατρέχουν το σώμα και οργανώνουν τη φυσιολογική του λειτουργία. Αυτό  ονομάζεται Pancha Vayu.

Αν αναλογιστείτε τις καθημερινές λειτουργίες σας, θα αντιληφθείτε ότι ακολουθούν ένα προβλέψιμο μοτίβο: βάζετε μέσα σας τροφή, νερό, πληροφορίες, εμπειρίες και μετά τα επεξεργαζόσαστε με τον ένα ή τον άλλον τρόπο. Ύστερα, απορροφάτε τα θρεπτικά στοιχεία ή τη γνώση, αποβάλετε ότι δεν χρειάζεστε και σαν αποτέλεσμα  αναπτύσσεστε σωματικά και νοητικά. Αυτό είναι ένα παράδειγμα του πώς λειτουργούν τα vayus μας (τα ρεύματα της πράνα).

Έτσι, οποιοδήποτε θέμα αντιμετωπίζετε σε φυσικό επίπεδο, μπορεί να εξηγηθεί με βάση τη λειτουργία των  vayus:

Διάρροια; 
Το vayu Apana είναι πολύ δυνατό.

Δυσκοιλιότητα; 
Το vayu Apana είναι πολύ αδύναμο .

Κρύα χέρια και πόδια;
Το Vyana vayu (υπεύθυνο για την κυκλοφορία) δεν είναι επαρκώς δυνατό.

Προβλήματα στο πεπτικό; 
Το Samana vayu είναι μπλοκαρισμένο και δεν κινείται κανονικά κλπ..

Κάποιες φορές είναι λίγο πιο πολύπλοκο και έχει να κάνει με τo συνδυασμό διάφορων vayus. Αυτή λοιπόν η γνώση σας βοηθά να σχεδιάσετε την κατάλληλη άσκηση για να αντιμετωπίσετε συγκεκριμένα θέματα.

Διαβάστε μία σύντομη περίληψη των vayus και των πρακτικών που μπορούν να σας βοηθήσουν να επαναφέρετε την ισορροπία  στο σύστημα.

Το vayu Πράνα είναι υπεύθυνο για την ΠΡΟΣΛΗΨΗ. 

Κινείται καθοδικά και προς τα μέσα, παρέχοντας τη βασική ενέργεια που μας είναι απαραίτητη για τη ζωή.
Κατά κύριο λόγο βρίσκεται στο κεφάλι, τους πνεύμονες και την καρδιά.

Ανισορροπία στη ροή της πράνα μπορεί να εμφανίσει άγχος, φόβο, θυμό (κεφάλι), δύσπνοια, άσθμα, άπνοια στον ύπνο (πνεύμονες) ταχυκαρδία ή εγκεφαλικό επεισόδιο (καρδιά).

Τρόποι για να διατηρείτε σε ισορροπία το vayu Πράνα είναι:

• Έμφαση στην εισπνοή (ενθαρρύνω την πρόσληψη)
• Αναπνοή Πράνα: στην εισπνοή τραβάω μέσα την ενέργεια χρησιμοποιώντας όλα τα αισθητήρια ανοίγματα του κεφαλιού (μύτη, μάτια, αυτιά, 3^ο μάτι) κρατάω για λίγο την αναπνοή μου και μετά εκπνέω απελευθερώνοντας την ενέργεια από το 3^ο μάτι.  
• Έπαφή με τη φύση, οραματισμοί
• Διαλογισμοί που εμπλουτίζουν με πράνα το νου.
• Οπουδήποτε δημιουργείται χώρος και υπάρχει ακινησία η πράνα ρέει.

Το vayu ΑΠΑΝΑ είναι υπεύθυνο για την απέκκριση. Κινείται προς τα κάτω και έξω και, επίσης, βοηθάει να συγκρατηθούν πράγματα μέσα.
Βρίσκεται, κυρίως, στους κατώτερους κοιλιακούς και σχετίζεται με τη λειτουργία της αποβολής, της αναπαραγωγής και την υγεία των οστών (ρυθμίζοντας την απορρόφηση και τη συγκράτηση των μετάλλων).
 
Ανισορροπία στη ροή της Απάνα μπορεί να εμφανίσει
διάρροια, δυσκοιλιότητα, σύνδρομο ευερέθιστου
εντέρου, προβλήματα δυσμηνόρροιας, σεξουαλικά
προβλήματα, θέματα πυκνότητας της οστικής μάζας

Τρόποι για να διατηρείτε σε ισορροπία το vayu Απάνα είναι:

• Εστιάστε στην Εκπνοή και στο κράτημα της αναπνοής (κράτημα μετά την εκπνοή)
• Αναπνοή Απάνα: στην εισπνοή τραβήξτε την ενέργεια προς την κοιλιά. Στην εκπνοή κατευθύνετε την ενέργεια από την κοιλιά προς τα πόδια / έδαφος, κρατήστε έξω τον αέρα για λίγο. Προσοχή στο ριζικό τσάκρα.
• Mula Bandha – συστολή των μυών της πυέλου.
• Θρεπτική τροφή, λιγότερα διατροφικά σκουπίδια.  

Στις Βέδες αναφέρεται: “Οι θνητοί τρώνε τροφή με Απάνα ενώ οι θεοί τρώνε τροφή με Πράνα” (θνητοί είναι οι φυσικοί ιστοί – αθάνατοι είναι οι αισθήσεις που λαμβάνουν την τροφή τους απευθείας μέσα από τις αισθήσεις που ανοίγουν στο κεφάλι).
Ενώ η σωστή τροφή υποστηρίζει την Απάνα, οι σωστές επιδράσεις  απαιτούνται για να θρέψουν την Πράνα.
Καθώς αναπτυσσόμαστε πνευματικά πρέπει να μάθουμε να προσλαμβάνουμε περισσότερη πράνα ώστε να θρέψουμε τις πνευματικές δυνάμεις που υπάρχουν μέσα μας. Πρέπει να ελέγχουμε την απάνα, κυρίως κατά τη σεξουαλική λειτουργία, να μην σπαταλάμε ζωτική ενέργεια προς τα κάτω.

Η Απάνα που είναι ευθυγραμμισμένη με τη δύναμη της βαρύτητας, κινείται προς τα κάτω έχοντας ως αποτέλεσμα ασθένειες, γήρανση, θάνατο και μείωση της συνειδητότητας.
Η Πράνα που είναι ευθυγραμμισμένη με τον αέρα και τα στοιχεία του χώρου, διασκορπίζεται προς τα επάνω διαμέσου του νου και των αισθήσεων.
Αυτό οδηγεί σε απώλεια του συντονισμού νου  και σώματος και σταδιακή αποδυνάμωση.

Ενώνοντας αυτά τα δύο βασικά vayus έχουμε σαν αποτέλεσμα την ενδυνάμωση της ενέργειας μας με ταυτόχρονη αφύπνιση των ανώτερων ικανοτήτων μας.

Η άσκηση της γιόγκα έχει σαν στόχο την άνοδο της Απάνα και την κάθοδο της Πράνα, προκειμένου να ενωθούν, γεγονός που συμβαίνει στην περιοχή του αφαλού (το πρανικό κέντρο του σώματος).

Το  Vayu ΣΑΜΑΝΑ είναι υπεύθυνο για την επεξεργασία πραγμάτων και κινήσεων προς το κέντρο του σώματος. Επικεντρώνεται στην περιοχή γύρω από τον αφαλό.
Είναι υπεύθυνο για την πέψη σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου και του νου.
Συνδέεται με τις διαδικασίες της πέψης, απορρόφησης και αφομοίωσης.
Ανισορροπία στη λειτουργία του περιλαμβάνει θέματα μεταβολισμού, φτωχή πέψη, φουσκώματα, ανορεξία.   

Τρόποι για να διατηρείτε σε ισορροπία το vayu Σαμάνα είναι:

• Εστίαση στην Εκπνοή με κοιλιακή συστολή
• Κράτημα της αναπνοής (μετά την Εκπνοή)
• Προοδευτική συστολή της κοιλιακής χώρας
• Κλείδωμα Uddiyana Bandha
• Αναπνοή Σαμάνα (στην εισπνοή οραματίσου ότι ωθείς την ενέργεια προς το κέντρο της κοιλιάς. Στην εκπνοή συστέλλεις την κοιλιακή χώρα και οραματίζεσαι την ενέργεια να γίνεται πιο συμπυκνωμένη, διατηρείς τη συστολή για λίγο).
• Αναπνοή της φωτιάς
• Ποιοτική τροφή, νηστεία
  

Το vayu Βαγιάνα είναι υπεύθυνο για την διανομή. Κινείται προς τα έξω με κυκλική παλμική κίνηση.

Εδρεύει στην καρδιά και τους πνεύμονες και εμπλέκεται στην καρδιακή δραστηριότητα, το κυκλοφορικό και το αυτόνομο νευρικό σύστημα.

Όταν διαταράσσεται η ισορροπία του έρχονται στην επιφάνεια προβλήματα στο κυκλοφορικό, φραγμένες αρτηρίες, έμφραγμα, οίδημα,  περιφερική νευροπάθεια και συμπτώματα MS.

Τρόποι για να διατηρείτε σε ισορροπία το vayu Βαγιάνα είναι:

• Εστίαση στην Εισπνοή και την διαστολή
• Κράτημα της αναπνοής (κράτημα μετά την Εισπνοή)
• Αναπνοή Βαγιάνα (Τοποθέτησε τις παλάμες σου στο στήθος. Εισπνοή: φέρε τα χέρια στην έκταση, εκτείνοντας το σώμα από το κέντρο προς τα άκρα, την περιφέρεια, γεμίζοντας αέρα τους πνεύμονες. Κράτησε την αναπνοή για 2 δευτερόλεπτα. Εκπνοή: Φέρε τις παλάμες πίσω στο στήθος. Διατήρησε την εστίαση σου στο κέντρο της καρδιάς.)
• Κάνε ασκήσεις που κινούν έντονα την πράνα
• Πρακτικές που ανοίγουν το κέντρο της καρδιάς
• Προσευχή, τελετουργικά
• Κάθε δραστηριότητα που σε κάνει να νοιώθεις χαρά και αγγίζει την καρδιά σου.

Τα Vayus Βαγιάνα και Σαμάνα είναι αντίθετα, όπως οι δυνάμεις της διαστολής και της συστολής. Η Βαγιάνα επιτρέπει τη διαφοροποίηση των στοιχείων και  παρέχει σε κάθε ένα, τη δική του σφαίρα δραστηριοτήτων, Η Σαμάνα ρυθμίζει την agni (το στοιχείο φωτιά της πέψης) με καύσιμο, που επιτρέπει την ομοιόμορφη καύση. Η Βαγιάνα κυβερνά την κίνηση της πράνα διαμέσου των νάντις (ενεργειακά κανάλια) διατηρώντας τα ανοικτά, διαυγή, καθαρά και συμβάλλοντας στην λειτουργία τους.

Το Vayus Ουντάνα είναι υπεύθυνο για την ανάπτυξη.
Κινείται ανοδικά και είναι αποτέλεσμα της σωστής λειτουργίας των υπόλοιπων vayus. Κυβερνά την ικανότητά μας να στεκόμαστε, το λόγο, τις προσπάθειες, τον ενθουσιασμό και τη θέληση. Εδρεύει κοντά στο διάφραγμα, το λαιμό και είναι υπεύθυνο για κάποιες αναπνευστικές, νοητικές λειτουργίες και την ομιλία (υποστηρίζοντας την κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο). Όταν βρίσκεται σε ανισορροπία έχουμε άσθμα, εμφύσημα, τραύλισμα, βραχνάδα στη φωνή, κατάθλιψη, αδύναμη μνήμη, περιορισμένη δραστηριότητα, έλλειψη στόχων ή κατεύθυνσης.

Τρόποι για να διατηρείτε σε ισορροπία το vayu Ουντάνα είναι:

• Εστίαση στην Εκπνοή, ιδιαίτερα άσκηση με διαφραγματική αναπνοή
• Αναπνοή Ουντάνα (Εισπνοή: αναπνοή από το στόμα, εστίαση στο τσάκρα του λαιμού. Εκπνοή: ψάλω το μάντρα ΟΜ κατά τη διάρκεια της εκπνοής)
• Τραγούδι (χρήση ήχου)
• Κινήσεις που χρησιμοποιούν το κλείδωμα του λαιμού (Jalandhara Bandh)
• Άσκηση με όλα τα υπόλοιπα Vayus

Μετάφραση: Basantpal K.

Πηγή: http://sequencewiz.org/2014/09/03/5-vayus/