Πήρε αρκετό καιρό να μεταπηδήσουν στην δύση, τεχνικές πανάρχαιες στην ανατολή, άρρηκτα συνδεδεμένες με την σωματική και ψυχική ισορροπία, την θεραπεία και το "ευ ζην" των ανθρώπων.

Στον καιρό της πανδημίας από τον ιό Covid-19, οι τεχνικές αυτές έρχονται ξανά, αρωγοί στην αντιμετώπιση του άγχους που αφήνει ο συγκεκριμένος ιός φεύγοντας από το σώμα. Η γιόγκα αποτελεί ένα σύστημα και συνδυασμό συγκεκριμένων σωματικών στάσεων (άσανες) με αναπνοές, που στόχο έχουν την ενεργοποίηση κέντρων, με απώτερο σκοπό την υγεία και την ευεξία του ατόμου. Η αποτελεσματικότητα της γιόγκα είναι πλέον πασιφανής σε όλα τα φάσματα της σωματικής και ψυχικής ανάρρωσης. Ενδείκνυται για παράδειγμα τόσο για πόνους στη μέση, τον αυχένα, το κεφάλι, σε εκφυλιστικές ασθένεις του μυοσκελετικού συστήματος, σε ρευματοειδή αρθρίτιδα, σε οστεοαρθρίτιδα, σε αλλεργίες και άσθμα, σε υπέρταση και διαβήτη, σε προβλήματά του θυρεοειδή, σε καρκίνο, όσο και σε νευεοψυχικές ασθένειες, όπως η κατάθλιψη, οι εξαρτήσεις, οι κρίσεις πανικού, οι ψυχαναγκαστικές διαταραχές, οι εμμονές, η επιληψία κλπ.

Βασισμένη στην αρχέγονη ινδική γνώση και επιστήμη, η γιόγκα έχει καταφέρει να αποτελέσει ένα αξιόπιστο θεραπευτικό εργαλείο, που πλέον προτείνεται ακόμα και στα μεγαλύτερα νοσοκομεία και θεραπευτήρια του δυτικού κόσμου. Αυτά τα αδιαμφισβήτητα αποτελέσματα της συγκεκριμένης πρακτικής, μαρτυρούν και την χρήση της σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η γιόγκα βέβαια δεν είναι απλά μια τεχνική, αλλά επίσης και μία πνευματική εξάσκηση. Βασίζεται στην παραδοχή της ύπαρξης ενός ψυχοσωματικού συστήματος, άρρηκτα διαπλεκόμενου με το Άτμαν, το Πνεύμα και την Ανώτερη Δύναμη (Ύπαρξη ή Θεό, εάν προτιμάτε).

Οι στάσεις (άσανες) αποτελούν διαφορετικές μορφές του ανθρώπινου σώματος, το οποίο παραδίδεται ολοκληρωτικά στην "Υπαρξη", και οι αναπνοές συνδέουν ή εμφυσούν σε αυτό το σώμα τη Ζωή.Πρόκειται λοιπόν για μια ιερή τελετουργία, που επαναφέρει την σύνδεση του ανθρώπου με την ζωή και την "Υπαρξη".

Ο διαλογισμός αντίστοιχα, χρησιμοποιώντας ως βάση το ίδιο χαλί της αναπνοής με τη γιόγκα και συχνά συνδυαζόμενος με αυτήν, έχει ως στόχο την αταραξία του νού και την ηρεμία από τον καθημερινό καταιγισμό των παραγόμενων σκέψεων. Η "διανόρροια" είναι ένα σύμπτωμα το οποίο χαρακτηρίζει την σκέψη των ατόμων με ψύχωση. Τους είναι εντελώς αδύνατον να συγκροτήσουν την τεράστια ροή σκέψεων, δηλαδή την ακατάπαυστη παραγωγή σκέψεων που τους συμβαίνει ακούσια πλέον. Παρόμοια δυστυχώς συμβαίνει και στην συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων, χωρίς (εμφανή τουλάχιστον) ψυχοπαθολογία.

Ο ανθρώπινος νους, στηριζόμενος αιώνες τώρα, στο "σκέφτομαι, άρα υπάρχω", ξέφυγε από την "φυσιολογική" λειτουργία του, σε μια ατέρμονη, συνειρμική, αυτόματη αλυσίδα σκέψεων, οι οποίες τον κατέλαβαν και τον στοίχειωσαν κυριολεκτικά. Το δώρο του διαλογισμού στην ανθρωπότητα είναι ακριβώς αυτή η επανασύσταση του νού, η αποσυσκότισή του από τις άχρηστες σκέψεις. Είναι ένα εργαλείο βαθειάς παρατήρησης των σκέψεων και δημιουργίας Σιωπής.

Σιωπή είναι θεραπεία, είναι αγάπη, είναι γαλήνη, είναι σύνδεση, είναι ο Θεός. Οι αχαλίνωτες σκέψεις εδράζονται στον φόβο ή ο φόβος και το άγχος προκαλούνται από τις σκέψεις;  Αυτά τα ερωτήματα έρχεται να διαγράψει ο διαλογισμός, εισάγοντας την παρατήρηση στην ανθρώπινη κατάσταση της Ύπαρξης. Δεν έχει σημασία ποιός και γιατί. Σημασία έχει να εγκαταστήσουμε μέσα μας ξανά την Σιωπή. Ο διαλογισμός λοιπόν είναι η αναπνοή του νού μας. Εισπνέει τις τοξικές σκέψεις και εκπνέει καθαρή σιωπή.

Συνεχίζοντας και μιλώντας γενικότερα για μετατραυματικό στρες ή μετατραυματική διαταραχή, εννοούμε μια κατάσταση νεύρωσης, η οποία μπορεί να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες συνήθως μετά την εμπειρία ενός σοβαρού ατυχήματος ή δυστυχήματος, έντονης βίας, τραυματικής συμπεριφοράς από τρίτους ή απειλής κατά της ζωής. Το εν λόγω άτομο, έχοντας υποστεί ένα σοβαρό λοιπόν σοκ, βιώνει μία απορρύθμιση σε νοητικό, ψυχολογικό και σωματικό επίπεδο (Brunet A., Akerib V., Birmes P., 2007).

Στο σωματικό επίπεδο έχουμε αναταραχή στις ώρες του ύπνου, στην όρεξη, στο σεξ, πόνους, αδιαθεσίες, πονοκέφαλους, εφίδρωση και αυξημένη κατανάλωση ουσιών.
Στο συναισθηματικό - νοητικό επίπεδο, το άτομο βιώνει θλίψη, απελπισία, στεναχώρια, τρόμο, άρνηση, παραισθήσεις, άγχος, έντονη ανησυχία, νευρικότητα, αστάθεια, αμφιθυμία, εισβολή παράξενων σκέψεων, flashback του τραυματικού γεγονότος, αποφυγή ότι θυμίζει το συμβάν, ενοχή, και ανάμνηση άλλων παλιότερων τραυμάτων.

Πιο συγκεκριμένα λοιπόν, πολλά από τα άτομα που νόσησαν από τον ιό Covid19 και ειδικά αυτά που διασωληνώθηκαν και βρέθηκαν κοντά στον θάνατο, αλλά γλύτωσαν, παρουσίασαν και παρουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό μετατραυματικό στρες και πολλά από τα παραπάνω συμπτώματα. Μπορούμε όμως σίγουρα να προσθέσουμε την ανθρωποφοβία, την νοσοφοβία, τις υποχονδριακές τάσεις, την κλειστοφοβία, τον φόβο εγκλεισμού, και γενικότερα ότι συνδέεται με απομόνωση, εγκλεισμό, αρρώστια και θάνατο.

Το σημείο που ενώνει το σώμα και το νοητικό συναισθηματικό πλέγμα, βάλλεται διαρκώς κατά την διάρκεια της περιόδου του μετατραυματικού στρες. Υφίσταται δηλαδή μία αποσύνδεση του σώματος από το πνεύμα, με κυρίαρχη την απορρύθμιση του νευρικού του συστήματος.

Εδώ λοιπόν έρχεται η γιόγκα, να παράσχει αρχικά ένα κοινωνικό πεδίο, όπου το τραυματισμένο άτομο επανασυνδέεται με την κοινότητα μέσω της ομαδικής πρακτικής και απομακρύνεται αρχικά από την υπαρξιακή του απομόνωση. Η ομαδική πρακτική παρέχει προστασία και δυνατότητα επαναβίωσης της ασφάλειας που έχει χαθεί.

Η γιόγκα εξισορροπεί έπειτα στο σωματικό πεδίο την επαφή με αυτό.
Γειώνει το άτομο και το φέρνει κοντά πάλι, στις πραγματικές του αισθήσεις.
Ενοποιεί και επαναφέρει δηλαδή το άτομο στην πραγματικότητα.
Με τις στάσεις (άσανες) και τις αναπνοές, βελτιώνεται σταδιακά η απορρύθμιση και επανασυνδέεται το άτομο με την χαρά της ζωής.
Λειαίνεται η άρνηση μέσω της συνεχούς ροής που μπαίνει και βγαίνει από μέσα του, καθώς το άτομο ενεργοποιεί ξανά το σώμα του και ξεμπλοκάρει τα μπλοκαρίσματα, τα οποία είχαν δημιουργηθεί κατά το συμβάν και μετά. Όταν λοιπόν ομαλοποιείται το Αυτόνομο Κεντρικό Σύστημα και οι αντιδράσεις μειώνονται, το πάσχον άτομο μπορεί επιτέλους να χαλαρώσει, να ηρεμήσει και να προσαρμοστεί σιγά σιγά ξανά στην καθημερινότητά του.

Με τον διαλογισμό, το άτομο που υποφέρει από μετατραυματικό στρες μπορεί να ωφεληθεί πολλαπλώς. Αρχικά λοιπόν, χρειάζεται μία επαφή ξανά με το σώμα, πχ μέσω της γιόγκα, για να εξισορροπηθεί η διαστρεβλωμένη ενέργεια. Αυτή είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση για τον διαλογισμό. Ο νους πρέπει να φτάσει σε ένα σημείο, όπου η περίσσεια ενέργεια έχει εξατμιστεί, για να μπει σε μια κατάσταση βαθειάς παρατήρησης και προσοχής. Όσο αποσυνδέεται η αλυσίδα των ατέρμονων σκέψεων, τόσο το άτομο αποσυνδέεται από τα συναισθήματα του φόβου, της ανησυχίας, του τρόμου και του άγχους, που συμβαίνουν στο μετατραυματικό στρες. Το διαλογιζόμενο άτομο, κατανοεί αργά αργά, οτιδήποτε απορρυθμίστηκε και οτιδήποτε επανέρχεται. Η αποταύτιση από τις έμμονες σκέψεις, απαλλάσσει επιτέλους το άτομο και από συναισθήματα ενοχής, τρόμου και ανεπάρκειας.

Στα άτομα που βγήκαν νικητές, από την μάχη με τον κορονοϊό αλλά υποφέρουν από μετατραυματικό στρες, η γιόγκα και ο διαλογισμός συνεισφέρουν στην σταδιακή επαναφορά στην πραγματικότητα, όπου η απαραίτητη προσοχή δεν σημαίνει φοβία και τρόμος για την ζωή. Είναι σημαντικό και η αναπνοή, ως εκφύσημα σταθερό ζωής, όσο και η ενσωμάτωση σε ομάδες και η επανακοινωνικοποίηση, καθώς επίσης και η παρατήρηση των σκέψεων που προκαλεί η εγγύτητα με τον θάνατο.

Συμπερασματικά, η εξισορροπητική ενέργεια της γιόγκα και η αποταύτιση από τις σκέψεις μέσω του διαλογισμού, αποτελούν μία πολύ αποτελσματική αντιμετώπιση των αναρρωμένων από Covid19 ατόμων που υποφέρουν από μετατραυματικό στρες.

Κωνσταντίνος Μποχτής